Trong nền kinh tế thị trường, nếu không có sự can thiệp của Nhà nước, để tự thị trường điều chỉnh thì việc phân phối của cải và thu nhập sẽ càng tập trung, tạo ra hai cực đối lập nhau, một thiểu số người sẽ giàu có lên nhanh chóng và da số người nghèo cuộc sống vẫn không được cải thiên. Tình trạng trên chẳng những liên quan tới vấn đề đạo đức công bằng mà còn tạo nền sự đối lập giá cấp, và làm mất đi ý nghĩa cao cả của sự phát triển kinh tế của một đất nước. Trong thực tiễn, sự phát triển kinh tế của một Quốc gia là kết quả nỗ lực cộng đòng của toàn dân, mỗi thành viên trong xã hội đều có những đóng góp nhất định của họ. Thành quả của sự phát triển kinh tế, nếu không chia sẽ cho mọi người cùng hưởng thì rõ ràng là mất đi sự công bằng. Bởi vậy cần phải có sự can thiệp của Nhà nước trong sự phân phối thu nhập trong xã hội, đặc biệt thông qua công cụ thuế.
Việc điều hòa thu nhập được thể hiên qua thuế doanh thu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế đánh cao vào những mặt hàng dịch vụ cao cấp nhằm điều tiết bớt thu nhập của người giàu, hoặc thuế đánh trực tiếp vào thu nhập của công ty hoặc cá nhân cố thu nhập. Nhìn chung đốitượng cần cố thu nhập cao thì phải nộp thuế nhiều, cố thu nhập thấp tin nộp ít, thu nhệp chỉ đủ đảm bảo cuộc sống bình thưởng thì không phải nộp thuế. Số tiền Nhà nước thu được sẽ được sử dụng để trợ cấp cho các đối tượng xã hội như trẻ mồ côi, người già không nơi nương tựa, người tàn tật… Cơ chế thuế như vậy sẽ tạo điều kiện để chuyển dịch thu nhập từ người có thu nhập cao sang người có thu nhập thấp, để rút ngắn khoảng cách giữa người giàu và kẻ nghèo. Tuy nhiên xét về mặt công bằng của chính sách thuế hiện nay cũng còn một số vấn đề cần đề cập tới, đó là:
- Vẫn còn có sự phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp quốc doanh và ngoài quốc doanh. Ví dụ doanh nghiệp tư nhân phải nộp thuế lợi tức bổ sung đối với số lợi tức vượt mức quy định nhưng các doanh nghiệp khác không phải nộp. Hoặc kinh tế quốc doanh được hưởng ưu đãi thuế mà các doanh nghiệp khác không được hưởng như: được xét giảm thuế lợi tức trong trường hợp phần lợi nhuận còn lại không đảm bảo mức tối thiểu để trích lập hai quỹ phúc lợi và khen thưởng. Thiết nghĩ chuyển sang cơ chế kinh tế thị trường việc phân biệt như trên về thuế là không hợp lý, trái với quan điểm cần tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phân kinh tế để thúc đẩy sản xuất phát triển.
- Việc đánh thuế có phân biệt giữa các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp trong nước như hiện nay đã tạo ra những chênh lệch lớn trong cạnh tranh kinh tế, thúc đẩy doanh nghiệp trong nước tìm cách liên doanh với nước ngoài để được hưởng ưu đãi về thuế tránh thuế hợp pháp. Thiết nghĩ việc khuyến khích thu hút vốn đâu tư trong và ngoài nước cho sự phát triển kinh tế đều có tầm quan trọng như nhau, việc phân biệt đối xử về thuế như đã nêu là không hợp lý và không phù hợp với thông lệ quốc tế, cần thay đổi.
- Trong các sắc thuế của ta còn đẻ ra nhiều trường hợp ưu đãi miến giảm thuế, nội dung miễn giảm cũng không được quy định rõ ràng nền dễ gây tình trạng tùy tiện trong việc thực hiện luật thuế, không đảm bảo công bằng, vì người này xin được giảm thuế thì người khác cũng tìm mọi cách để đựơc ưu đãi. Người “khôn ngoan, thông minh” biết chạy chọt thì nộp thuế ít, người thật thà chất phác thì thường bị nộp thuế cao.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: nền
kinh tế thị trường, kinh
tế việt nam hiện nay
